Elf Stolpersteine worden gelegd op 12 oktober

Stichting Stolpersteine-Rijssen verzorgt het leggen van in totaal elf Stolpersteine in Rijssen. De plechtigheid vindt plaats op woensdagmorgen 12 oktober, op de locaties Haarstraat 58 en 58a en Dannenberg 70. Belangstellenden zijn van harte welkom.

De Stolpersteine worden gelegd ter nagedachtenis aan de families Spanjar en De Lange en Spanjar die op deze adressen woonden en die tijdens de Tweede Wereldoorlog werden gedeporteerd en in verschillende concentratiekampen om het leven zijn gebracht.

De ceremonie voor de familie Spanjar, Haarstraat 58 en 58a, begint om 11.00 uur.

De ceremonie voor de familie De Lange, Dannenberg 70, begint om 12.00 uur.

De zes Stolpersteine aan de Haarstraat worden gelegd voor:
David Spanjar, vermoord in april 1945 in Wöbbelin (43 jaar)
Salomon Spanjar, bezweken 31 mei 1945 in Ludwigslust (16 jaar)
Sophia Dikker-Spanjar, vermoord op 11 juni 1943 in Sobibor (45 jaar)
Jacob Philip Dikker, vermoord op 31 mei 1945 in Bergen-Belsen (19 jaar)
Salomon Dikker, vermoord op 11 juni 1943 in Sobibor (15 jaar)
Doortje Spanjar-Jacobs, vermoord op 14 mei 1943 in Sobibor (81 jaar)

De vijf Stolpersteine aan de Dannenberg worden gelegd voor:
Aron de Lange, vermoord op 28 mei 1943 in Sobibor (54 jaar)
Eva de Lange-Cohen, vermoord op 28 mei 1943 in Sobibor (55 jaar)
Ruben Henri de Lange, vermoord op 28 februari 1943 in Auschwitz (24 jaar)
Levie Antonie de Lange, vermoord op 28 februari 1943 in Auschwitz (21 jaar)
Hanna de Lange, vermoord op 28 mei 1943 in Sobibor (15 jaar)

Tijdens de ceremonie vertellen nabestaanden wat het leggen van deze Stolpersteine betekent voor hen.
Leerlingen van groep 7 van de Wilhelminaschool geven op beide locaties de Stolpersteine aan, dragen een gedicht voor en leggen rozen. Rabbijn Clary Rooda leest het Kaddish.
Daarnaast verleent de gemeente Rijssen-Holten alle medewerking.

Nadat de stenen gelegd zijn en de ceremonie is afgesloten kan iedereen langs de Stolpersteine lopen en eventueel een bloem of, naar Joods gebruik, een klein steentje leggen.

Familie Aron de Lange
Aron de Lange was de zoon van Ruben de Lange (’n ooln Ruubn). Hij was de vijfde van tien kinderen. Ruben was slager en zoon Aron nam de slagerij later over.
Aron en Eva hadden vijf kinderen. Toen ze aan de Dannenberg kwamen te wonen, waren oudste twee, Ies en Roosje, al getrouwd en woonden elders in Rijssen.
Van het hele gezin van Aron en Eva de Lange overleefde alleen Ies de concentratiekampen.
Aron en Eva de Lange verzonden vanuit Vught nog een briefkaart aan de familie Bouwhuis in Rijssen.

Ondergedoken en verraden
Ook David Spanjar was slager. Joods Monument vermeldt dat David Spanjar de laatste voorzitter van de Joodse Gemeente Rijssen was. Hij was getrouwd en had twee kinderen. Zijn zuster, de weduwe Sophia Dikker-Spanjar woonde met haar twee zonen Jacob Philip Dikker en Salomon Dikker (roepnaam Sallo) in bij het gezin van David Spanjar in de Haarstraat in Rijssen.
In oktober 1942 werd een opsporingsbericht geplaatst door burgemeester Wijnand Zeeuw van Rijssen. Verzocht werd opsporing van David Spanjar, van beroep slager, van zijn echtgenote en hun twee kinderen. Zij woonden in de Haarstraat 58 in Rijssen. Ze werden ervan verdacht van woonplaats te zijn veranderd zonder de daartoe vereiste vergunning te hebben. Met deze omschrijving werden joden aangeduid die waren ondergedoken.
David Spanjar zat met zijn echtgenote en zijn twee zonen ondergedoken in Markelo. Door verraad werden David en zijn zoon Salomon opgepakt.